Diyetisyen Ahmet Akbulut "Hangi çay neye iyi geliyor biliyor musunuz?"

Geçtiğimiz haftaki yazımda, "bitki çayları" ile ilgili önemli bilgiler vermiştim...

Yazıma gösterdiğiniz ilgiye teşekkür ederim; bu hafta da "bitki çayları" konusunda, siz okuyucularımı bilgilendirmeye devam ediyorum.

Bitkilerin vücudumuz üzerindeki etkileri tartışılamaz. Peki, hangi çay neye iyi geliyor biliyor musunuz? Yoksa bilmeden içiyor musunuz?

Hangi bitki vücudumuzda hangi rahatsızlık hatta hastalıklar için kullanılmalı... Kimler hangi bitki çaylarını kullanmamalı! 

Unutulmamalı ki; 

Bitki çaylarına şeker veya tatlandırıcı katılmamalıdır. Özellikle şekerin mide asidini artırması nedeniyle midesi hassas olan kişiler kaçınmalıdır. Gerektiğinde süzme bal ile tatlandırılabilir. Öksürük, boğaz ağrısı gibi şikayetlerde bal ilavesi çayın etkisini artırabilmektedir.

IHLAMUR: Soğuk algınlığında şikayetleri hafifletici etkisi vardır. Terletici ve balgam söktürücüdür. Özellikle inatçı öksürük sıkıntısı çeken kişilerde, kullanımı rahatlatıcı etki sağlar.

KUŞBURNU: C Vitamini içeriği açısından tüm bitkiler içinde üst sıralarda yer alır. Soğuk algınlığı şikayetlerinde kullanılabilir. Romatizma, gut gibi iltihaplı hastalıklarda hasta şikayetlerini hafifletmek amacıyla kullanılır. İdrar artırıcı ve hafif müshil etkilerinden dolayı vücuttaki ödemin boşaltılmasında yararlı olmaktadır. Yemek sonrası tüketildiğinde sindirimi kolaylaştırır.

ADAÇAYI: Özellikle soğuk algınlığının bitkisel tedavisinde ıhlamur ve ekinezya ile beraber başı çeker. Hazımsızlık şikayetlerinde ve iştah kaybında yararlanılır. Farenjit (boğaz iltihabı) şikayetlerinde gargara şeklinde tüketmenin fayda sağladığına dair yapılan pek çok çalışma vardır. Hamilelik süresince kullanılmaması gerekir.

MAYIS PAPATYASI: Yatmadan 30 dakika önce içildiğinde rahat uyumayı sağlar. Özellikle iftardan sonra papatya çayı içmek midenizi rahatlatır. İstenmeyen ter kokularının giderilmesini sağlar. Taze hazırlanan çayın ılıtılarak bebeğe verilmesi gaz çıkarmasına yardımcı olurken hafif yatıştırıcı etkisi nedeniyle rahat uyumasını da sağlar. Çay olarak kullanılacak papatyanın güvenilir kaynaklardan satın alınmasına özen göstermek gerekir.

REZENE: Özellikle yağlı yemeklerden sonra tüketildiğinde sindirimi kolaylaştırır. Soğuk algınlığında boğaz iltihabını gidermek için ve öksürüklerde yararlanılır. Galaktagog etkisinden dolayı emziren annelerde süt yapımını artırır. Göz kapağında ya da göz kapağının iç tarafında meydana gelen iltihaplarda fayda sağlar. Taze hazırlanan ve ılık haldeki şekersiz rezene çayına batırılıp sıkılan temiz bir göz pamuğu ile pansuman yapılması faydalı olacaktır. Yine migren ağrılarında etkili olabilir. Hamilelik döneminde kullanılmamalıdır.

ZENCEFİL: Zencefilin içeriğindeki 6-gingerol isimli bileşenin kuvvetli antioksidan ve iltihap giderici etkisi vardır. Taşıt tutması, hamilelikte sabah bulantıları ve kemoterapi gören hastalarda ilacın yol açtığı bulantı ve ameliyat sonrası anestezinin neden olduğu bulantının bastırılmasında yararlanılmaktadır. Safra artırıcı etkisi nedeniyle yemek sonrası uygun miktarlarda kullanıldığında yağlı besinlerin sindirimine yardımcı olur. Kemik romatizması (osteoartrit) hastalarında iltihaba bağlı şikayetlerin hafifletilmesinde yararlı olabilir. Yüksek kolesterol, ateroskleroz ve diğer damar hastalıkları gelişim riskini azaltır. Safra kesesi alınmış, safrasında taş olan kişiler zencefil kullanmamalıdır. Hamilelerde zencefil miktarı günlük 1.5 gramın üzerine çıkarılmamalıdır.

KARANFİL: Diş çürüklerine karşı yararlıdır. Uygun miktarlarda kullanıldığında sperm sayısını artırabilir.Güçlü antioksidan içeriğine sahip olduğundan kansere karşı koruyucudur.

YEŞİL ÇAY: İçerisinde bulunan Epigallokateşin Gallat ve Kafein karaciğer- yağ metabolizmasını hızlandırarak zayıflatıcı etki gösterir. Kötü kolesterol (ldl) ve total kolesterolü düşürücü etkisi vardır.Yüksek antioksidan içeriğine sahip olduğundan dolayı kansere karşı koruyucudur. Midesinde reflü rahatsızlığı olanların Yeşil Çay içmemeleri gerekir... 

MATE: Taşıdığı kafein türevleri nedeniyle idrar artırıcı ve terletici etkisi vardır. Özellikle zayıflama programlarında hem vücuda enerji ve zindelik vermek,  hem de vücuttan sıvı atılımını sağlamak üzere yararlanılılabilir.